In groep 3 op de basisschool kon mijn jongste zoon zich slecht concentreren. Zijn lerares zei letterlijk “zo’n extreem geval heb ik in mijn 30-jarige onderwijs carrière nog nooit meegemaakt”. Die zin staat in mijn geheugen gebrand.
Passend onderwijs was net gestart. Mijn zus, leerkracht, adviseerde een gesprek met de zorgcoördinator om extra ondersteuning te bespreken. Na flink aandringen via de directie kregen we een gesprek. Extra ondersteuning was niet mogelijk, school had namelijk nog niets ondernomen om mijn zoon te helpen. Met wat (door ons aangedragen) hulpmiddelen kwam hij groep 3 door.
In groep 4 ging het weer mis. Herhaaldelijk vroegen we om extra ondersteuning, maar ‘er was geen geld, het lag aan zijn gedrag, hij had geen formele diagnose’. Uiteindelijk bleek ook de ADHD-diagnose onvoldoende, hij was gewoon lastig. Tussen de regels door bracht school over dat het aan onze opvoeding lag. Dat zijn oudere broer een modelkind was met hoge cijfers was voor school geen aanleiding om aan deze ‘zelf gestelde diagnose’ te twijfelen.
School was heel streng richting mijn zoon. Daar werd hij angstig en opstandig van. We werden bijna dagelijks gebeld. De ene keer moesten we hem ophalen, dan weer laten nablijven om werk af te maken. Nadat mijn zoon een keer wegliep ontvingen we een dreigende brief, die over een 16-jarige delinquent leek te gaan. Zijn gedrag moest verbeteren, anders werd hij geschorst. Hij was een gevaar voor zichzelf en zijn omgeving. Hij was net 7 jaar!
Voor ons was de maat vol. We zijn in contact gekomen met Stichting MEE. Een pittige, ervaren dame ging samen met ons in gesprek met school. Dat opende onmiddellijk deuren. Met 10 man zaten we om tafel en nog in datzelfde gesprek werd er budget toegekend. Dat budget is vooral gebruikt om de leerkrachten te begeleiden in de wijze waarop ze met de klas en de kinderen omgingen. Mijn vader heeft mijn zoon twee maal per week ondersteund op lesgebied en met een MAVO-advies is hij uitgestroomd. Zelfstandig en taakgericht werken kon hij niet. Vanwege zijn grote interesse voor techniek is hij naar het VMBO gegaan.
Passend onderwijs in het Voortgezet onderwijs?
Op het VMBO verdwaalde mijn zoon letterlijk in de gangen. Behalve techniek kon hij geen vak bijbenen. Door leerkrachten werd hij al snel in het hokje ‘hij wil niet’ gestopt, terwijl hij het simpelweg niet kon. Extra ondersteuning bleef uit.
Uiteindelijk kozen we voor het Speciaal Voortgezet Onderwijs. Het eerste jaar was veelbelovend, hij zat in een hele kleine klas en haalde uitstekende cijfers. In het tweede jaar werd hij, ondanks ons bezwaar, in een andere klas geplaatst. Zijn cijfers halveerden. Toen structureel techniekles uitviel, vond mijn zoon school zo saai dat hij in slaap viel op zijn tafel. Pas op ons aandringen werd er naar alternatieve lesmethodieken gezocht, maar hij was al niet meer te motiveren. De laatste maanden weigerde hij nog naar school te gaan.
Drie weken voor het eind van het schooljaar vroegen we school naar een concreet plan voor het volgend schooljaar. Alleen omdat we de situatie zo niet accepteerden en aandrongen werd Passend onderwijs ingeschakeld. Er werd een alternatief leertraject ingezet. Met stages en een stagecoach ontdekken wat je leuk vindt en van daaruit motivatie vinden voor school. Ondanks een intensieve intake werd mijn zoon nauwelijks ondersteund. De eerste maanden zat hij nog steeds overwegend thuis. We zijn zelf ingesprongen en hebben hem geholpen met het vinden van een stageplek.
Op zijn stageadres zien ze hoe handig hij is en hoeveel gevoel hij voor techniek heeft. Hij wordt er gewaardeerd. Zijn zelfvertrouwen groeit en hij ontwikkelt zich positief.
Stage wordt nu officieel gecombineerd met school. Dat ging direct weer mis. Na twee maanden stevig aandringen hebben we de lesstof gekregen en krijgt hij thuis les van mijn vader die onderwijsbevoegd is. Leerplicht gedoogt het en van het Samenwerkingsverband willen we graag een oplossing om hem via school wel aan examens te laten deelnemen. Dat verloopt zeer moeizaam.
Beeldvorming en zelfbeeld
Het traject heeft veel bij mij opgeroepen. Als ik ‘school’ op mijn telefoonscherm zag, werd ik op slag misselijk. Ik had soortgelijke problemen in mijn schooltijd. Al verliep mijn carrière voorspoedig, ik heb mij lang onzeker en dom gevoeld. Zelfs met een HBO papiertje en een Master op zak raak ik dat gevoel nooit helemaal kwijt.
Ook mijn zoon kent op onderwijsgebied veel faalmomenten. Ik hoop dat hij dat makkelijker van zich afzet dan ik heb gedaan.
Onderwijs maak je passend mét ouders, niet met de wet
Elk jaar moeten we weer strijd leveren. Zelf aan de bel trekken, blijven aandringen en dan nog gaan er weken of maanden overheen. En dan heb ik nog geluk met familie die ons en mijn zoon helpt.
Samengevat heeft mijn zoon nooit een ‘normaal’ schooljaar doorlopen. Hij aardt niet in een traditioneel onderwijssysteem, maar moet volgend jaar toch weer naar school. Het lijkt een doel op zich. Terwijl zijn stage fantastisch gaat. Hij leert en ontwikkelt zichzelf, we zien hem groeien! In de huidige arbeidsmarkt zal hij met zijn technische aanleg zijn plek zeker vinden.
Ons perspectief wordt best gewaardeerd hoor, maar nauwelijks serieus genomen. Als je iets passends bedenkt, werkt de wet, leerplicht of school niet mee.
Wij zijn helaas niet uniek. Verhalen uit mijn omgeving wijzen op hetzelfde. Diagnose, taal, huidskleur, arm, rijk, eenouder, geen ouder, hoogbegaafd, moeilijk lerend. De ervaringen met Passend onderwijs zijn gelijk. Tergend langzaam en zonder resultaat. Laat ouders meebeslissen over wat passend is voor hun kind! Als geld, de wet en bureaucratie beslissen kan onderwijs nooit passend zijn.