Signalen 2022

Januari 2023

Uit gesprekken met jongeren, ouders en professionals hebben we opgehaald hoe jeugdhulp en passend onderwijs beleefd wordt en wat daarin ontwikkelingen zijn. Opmerkelijk was dat we veel signalen binnen kregen over veiligheid zonder daar actief naar op zoek te gaan. En de omgang tussen hulpverleners en cliënten blijft een terugkerend thema dat jongeren en ouders heel belangrijk vinden.

De thema’s waar we in 2022 het meest over gehoord hebben zijn in posters verwerkt en met onze adviesgroep besproken. De signalen die we ophalen verwerken wij in adviezen aan de gemeente en helpen ons om te beslissen waar we in 2023 meer aandacht aan willen besteden.

Relatie gezin/hulpverlener

Wat we vaak horen (ook in voorgaande jaren) is dat jongeren en ouders een goede omgang/klik met hun hulpverlener erg belangrijk vinden. Belangrijke voorwaarden voor een goede omgang zijn o.a. vertrouwen, empathie tonen, privacy waarborgen, goede informatievoorziening, oprechtheid, gehoord en serieus genomen worden.

Er wordt nog te veel nadruk gelegd op wat niet goed gaat, terwijl er behoefte is aan meer focus op wat wel goed gaat (positieve gezondheid). En als het niet klikt is het niet voor iedereen even makkelijk om te wisselen van hulpverlener.

Preventie

In 2022 kreeg dit thema extra aandacht omdat er veel ontwikkelingen waren op dit gebied. Er is behoefte aan voorlichting, trainingen en groepen waar je kinderen/jongeren met soortgelijke ervaringen kan ontmoeten.

Jongeren en ouders zien kansen in het inzetten van preventieve hulp tijdens het wachten en als nazorg. Over het algemeen wordt preventieve hulp als positief ervaren, omdat het laagdrempelig is, vaak ook onbewust helpt en problemen klein houdt. Activiteiten van jongerenwerkers worden ervaren als inspirerend, versterken het zelfvertrouwen, voorkomen dat leerlingen op straat gaan hangen, etc. Ook scholen zijn positief, jongerenwerkers behandelen actuele onderwerpen waar in het onderwijs geen tijd voor is en zij zorgen voor de verbinding tussen school, de wijk en zorg.

Veiligheid

In 2022 hebben we veel signalen ontvangen over veiligheid op school, thuis en in de jeugdhulp. Jongeren vertelden ons bijvoorbeeld dat zij vinden dat er op school nog te weinig wordt opgetreden bij pesten of ruzie.

Veiligheid gaat ook over een onveilige thuissituatie. Jongeren vinden het lastig om hierover te praten en slechte ervaringen zorgen voor terughoudendheid in het inschakelen van hulp bij onveilige situaties. Tegelijkertijd hoorden wij ook dat professionals terughoudend zijn in het bespreken van lastige onderwerpen uit de angst om iets los te maken bij kinderen. Ouders zijn aarzelen ook bij het inschakelen van (jeugd)hulp uit angst voor consequenties voor het gezin.

Sommige jongeren voelden zich niet veilig in de woongroep en het belang van veiligheid in pleeggezinnen werd benadrukt door jongeren en ouders. Jongeren vinden ook dat het belangrijk is om naar hen te luisteren bij het inschatten van veiligheid.

Mentale gezondheid

Mentale gezondheid is het afgelopen jaar een groot thema geweest mede door de coronacrisis. We hoorden dat de mentale gezondheid van jongeren achteruit ging omdat ze sociaal contact misten. Veel voorzieningen voor psychische hulp werden gesloten of beperkt toegankelijk/online, wat er voor zorgde dat de mentale gezondheid van jongeren nog meer achteruit ging. Ook van professionals en in het nieuws kwamen hier afgelopen jaar alarmerende berichten over.

De lange wachtlijsten, gebrek aan (gespecialiseerd) personeel en het verloop in personeel is iets waar jongeren en ouders last van hebben en zich zorgen over maken.

We hoorden ook dat jongeren en ouders soms moeite hebben met het vinden van passende hulp en dat het niet krijgen van passende hulp zelfs problemen verergert.

Passend onderwijs

Wat wij van jongeren en ouders horen is dat er op scholen nog weinig kennis en begrip is voor problematiek zoals ADHD, autisme en dyscalculie. Er is nog veel missend of niet passend aanbod op scholen. Hierdoor willen veel kinderen niet meer naar school en komen zij thuis te zitten. Maar ook het aanbod voor thuiszitters is nog onvoldoende. Daarnaast ervaren ouders soms dat ze niet serieus genomen en gehoord worden op school door docenten en/of zorgcoördinator.

We ontvingen ook een positieve ervaring van een ouder. De nauwe samenwerking tussen leerkracht, zorgprofessional en ouders was hierin een helpende factor.